چطور میتوانیم تمرکز خود را هنگام مطالعه افزایش دهیم؟

افزایش تمرکز در مطالعه یک چالش بسیار سخت برای همه کسانی است که درس می خوانند. فرقی ندارد که در حال گذراندن مقطع دکترا هستید و یا دبیرستان را تازه شروع کرده اید و یا این که دارید برای کنکور آماده می شوید. درس خواندن و حفظ تمرکز در هنگام درس خواندن همیشه مشکل است و به توانایی زیادی نیاز دارد.

عوامل زیادی وجود دارد که باعث حواس پرتی ما می شود و اجازه نمی دهد تا در هنگام مطالعه تمرکز کنیم و نتیجه ای که انتظار داریم را کسب کنیم. بنابراین افزایش تمرکز در مطالعه یک کار بسیار مهم است که بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان باید برای موفقیت و رسیدن به خواسته هایشان انجام دهند.

منشأ حواس پرتی

حواس پرتی یا منشأ ذهنی و درونی دارد و یا منشأ بیرونی و محیطی.

حواس پرتی درونی و ذهنی، عبارت است از اشکالات فکری انسان و اندیشه هایی که موانعی بر سر راه توجه دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد می کنند. این موانع، شامل مواردی از قبیل درد، رنج، غم و غصه، نگرانی، گرسنگی و تشنگی، سردی و گرمی، ترس، خشم، شادی، سردرد و… می باشد. حواس پرتی بیرونی و محیطی، به محیط پیرامون فرد و یا تحریکات غیرعادی که توسط حواس مختلف انسان ایجاد می شود ارتباط پیدا می کند؛ مانند نور شدید و ضعیف، صداهای ناهنجار، روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و نظایر اینها.

بیشتر حواس پرتی ها، علل درونی دارند و به طبیعت فرد، ویژگی ها، حالات روحی و روانی و عادات فردی بستگی دارند. بی شک، حواس پرتی بیرونی، آسان تر از عوامل حواس پرتی درونی برطرف می شود. از این رو، می توان بدون توجه به عوامل محیطی، مانند سر و صدای زیاد، شلوغ بودن محیط و حتی داخل سرویس و هنگام مسافرت تمرکز حواس خود را حفظ کرد؛ اما نمی توان در حال گرسنگی و یا تشنگی شدید، نگرانی و ناراحتی و فکر و اندیشه، با تمرکز مطالعه کرد و یا کار دیگری را با تمرکز انجام داد.

میز مطالعه خود را مرتب کنید

شلوغی و بی نظمی اولین عاملی است که موجب پرت شدن حواس شما در حین درس خواندن می‌شود.
پس قبل از اینکه هرکاری انجام دهید بهتر است که ابتدا میز مطالعه تان را مرتب کنید.
سعی کنید که همه کتاب ها و جزواتی که نیاز دارید را در کنار خود قرار داده و آ‌ن‌ها رابا نظم بر روی میز بچینید.
این کار به دو شکل از عدم تمرکز در هنگام درس خواندن جلوگیری می‌کند.
اول اینکه میز شما شلوغ نیست و همه چیز مرتب است.
دوم اینکه هر آنچه نیاز دارید در دسترس شما قرار دارد.
سوم هم اینکه به سادگی و با دراز کردن یک دست می‌توانید هر کتاب یا جزوه ای را برداشته و مطالعه کنید.

برای اینکه بهتر این کار را انجام دهید، خودکار و مداد و به طور کلی لوازم التحریر را در یک گوشه از میز و کتاب و جزوات را در سمت دیگر قرار دهید.
برای دسته بندی کاغذهایی که از آن ها برای یادداشت برداری استفاده کرده اید هم حتما از گیره های کاغذ استفاده کنید.
گاهی وقت ها کارهای ساده ای مثل همین مرتب کردن میز تا حد زیادی به افزایش تمرکز و کنترل ذهن ما کمک می‌کنند.
رعایت این نکته ساده هم موجب افزایش تمرکز ما می شود و هم درس خواندن را برای ما راحتتر و لذت بخش تر خواهد کرد.

 هدفگذاری و برنامه ریزی

برنامه ریزی و داشتن برنامه قوی و قابل اجرا مهمترین رکن موفقیت در انجام هر کاری است.
در بیشتر مقاله های آموزشی در مورد تمرکز بر اهمیت داشتن برنامه برای افزایش تمرکز و دقت تاکید کرده ایم.
اما امروز می‌خواهیم به شما آموزش بدهیم که چگونه برای زمان استراحت خود برنامه ریزی کنید.
این کار به شما کمک خواهد کرد تا از زمانی که برای استراحت کردن از آن استفاده می‌کنید به بهترین شکل بهره ببرید.

خب، برنامه ریزی باید اینشکلی باشه:

• اول از همه باید این موضوع را بدانید که بعد از هر ۱ ساعت مطالعه، مغز شنما به حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه استراحت نیاز دارد.
• حالا وقت آن رسیده که برای زمان استراحت خود برنامه ریزی کنید، پس اول دنبال کاری بگردید که دوست دارید در این زمان انجام دهید.
• چک کردن اینستاگرام یا تلگرام یا رفتن بهبالکن و استفاده از هوای آزاد، یا حتی زنگ زدن به یک دوست و گوش دادن به یک قطعه موسیقی.
• بهتر است فعالیت هایی را انتخاب کنید که برای انجام دادن آنها انگیزه بیشتری دارید.
• اینگونه هنگام درس خواندن هم تمام تمرکز خود را بر روی مطالعه میگذارید تا زودتر به سراغ وقت استراحت خود بروید.
• فقط مراقب باشید که این فعالیت ها بیش از حد حواس شما را از درس خواندن پرت نکنند!

رعایت آداب مطالعه‌ی دقیق:

افرادی که دچار حواس پرتی هنگام مطالعه درس می شوند، آداب مطالعه را رعایت نکرده و حتی به آن نیز اهمیت نمی‌دهند. داوطلبان باید مطلع باشند که برای یک مطالعه‌ی دقیق و هوشمندانه باید از قوانین و اصول مهمی پیروی نمایند. آیا کسانی که در کنکور سراسری شرکت می کنند از آداب مطالعه مطلع هستند؟ در ادامه به بررسی برخی از این اصول می پردازیم. شما نیز همراه ما با این اصول همراه شوید تا از معجزه‌ی آنها آگاه گردید:

مکان مطالعه‌ی خود را همیشه تمیز و مرتب نگاه دارید. (میز مطالعه ی مرتب می تواند سبب افزایش میزان تمرکز در مطالعه‌ی شما گردد.)

همیشه برای مطالعه از یک قلم و کاغذ استفاده کنید. ( استفاده از این ابزار برای ذکر برخی از جملات به عنوان جملات اصلی و کلیدی بسیار ساده و آسان خواهد بود.)

از مکان های ساکت و آرام برای مطالعه استفاده کنید.

اگر نیازمند استفاده از نوشیدنی در هنگام مطالعه هستید، نوشیدنی مورد نظر خود را در دسترس قرار دهید.

مثبت نگری داشته باش

سعی کن از جملات و افکار منفی پرهیز کنی. اگر به درسی علاقه نداری یا اینکه فکر می‌کنی برات سخته مدام با خودت تکرار نکن که نمیتونم، یادنمیگیرم و.. هر کاری با تمرین و تکرار امکان‌پذیر میشه.

خواب کافی

بی‌خوابی عوارض زیادی داره که عملاً کار عمیق رو غیرممکن میکنه. ایجاد استرس، عدم تمرکز، بی قراری و کلافگی و … میتونه با تنظیم ساعت خواب رفع بشه. هرچند خواب زیاد هم باعث میشه زمان کمتری برای انجام کارهای روزمره از جمله درس خوندن داشته باشی. پس سعی کن زمان خوابت رو تنظیم کنی و در ساعات مشخصی بخوابی و بیدارشی. خصوصا اگه برای کنکور آماده میشی حتما تنظیم خواب کنکوری رو یاد بگیر.

رژیم مناسب

خوردن غذاهای سالم و سبک میتونه تو رو سرحال و پرانرژی نگه داره. میوه و سبزیجات و آجیل‌های مغزی میان وعده‌های مناسبی برای ساعات استراحتت هستن. همین‌طور مصرف مداوم نوشیدنی‌های انرژی‌زا میتونه باعث افزایش استرس و کاهش تمرکز بشه پس سعی کن تا جایی که ممکنه ازش دوری کنی.

انگیزه برای مقابله با عدم تمرکز در هنگام درس خواندن

رسیدن به موفقیت بدون داشتن انگیزه عملا کاری غیر ممکن است.
نداشتن انگیزه و میل کافی نتیجه ای به جز حواس پرتی و عدم تمرکز هنگام درس خواندن برای شما نخواهد داشت.
پس بهتر است به دنبال عواملی باشید که انگیزه و میل شما را به درس خواندن زیاد می‌کنند.
قبولی در دانشگاه، پیدا کردن شغل مناسب و در نهایت ازدواج با شخصی که دوستش داریم.
مثلا اگر قرار است در آزمون ورودی دانشگاه شرکت کنید، حتما به افزایش تمرکز در مطالعه کنکور نیاز خواهید داشت.
همه اینها میتوانند انگیزه و در نتیجه تمرکز ما را برای درس خواندن افزایش دهند.

تهیه و تنظیم : گروه تحقیقاتی ثروت تفکر